Umiejętność formułowania i przyjmowania krytyki

Umiejętność wyrażania konstruktywnej krytyki wiąże się z tematem asertywności,jednak z uwagi na swoje znaczenie warto poświęcić jej jeszcze trochę uwagi.Krytyka nieuzasadniona i taka,która rani,nie służy na pewno osobie krytykowanej,ale również nie przynosi nic krytykującemu.Jeśli założymy,że używamy krytycznych słów po to,by wywołać jakąś zmianę i wyeliminować niewłaściwe zachowanie,to krytyka zła,obrażająca osobę oraz nie odnosząca się do jej postępowania,które budzi nasz sprzeciw tylko potęguje problemy zamiast je rozwiązywać.Umiejętność krytykowania jest niezwykle trudną sztuką i łatwo tu o błędy.Zobaczmy zatem jakie pomyłki najczęściej popełniamy oceniając postępowanie innych:
1.Krytyka odnosząca się do rzeczywiście zaistniałego stanu rzeczy,ale zbyt ogólna.Osoba krytykująca używa zwrotów w rodzaju"Zawsze...","Nigdy..."Obrona:zastanów się jakie są fakty.Rzeczywiście dziś spóźniłem się na zajęcia,ale zdarzyło mi się to po raz pierwszy.
2.Krytyka oparta na uogólnianiu pojedynczego faktu:"Jesteś niewdzięcznym dzieckiem,nie przyjechałeś/aś do domu odwiedzić rodziców,twoje dzieci też tak cię potraktują."Obrona:zastanów się na jakich faktach osoba opiera krytykę i wyjaśnij jak jest naprawdę.Nie wiem jak mnie będą traktować dzieci,ale uważam,że jestem fajnym dzieckiem,chociaż zamiast przyjazdu do was wybrałem/am koncert.
3.Krytyka oceniająca osobę zamiast zachowania:"Jesteś nietolerancyjny,nie możesz wymagać od ludzi,by zmienili swoje przyzwyczajenia."Obrona:oddziel ocenę osoby od faktycznych zachowań.Myślę sobie inaczej,ale to prawda,że nie podoba mi się,że ludzie palą w budynku.
4.Krytyka agresywna i obrażająca:"Ty bufonie,jak się zachowujesz,nic dziwnego,że nie masz znajomych."Obrona:oddziel formę od treści.Z krytyką faktycznego zachowania postępuj tak jak poprzednio.Trudno mi poradzić sobie z tym,że mnie obrażasz,twoje słowa ranią mnie chociaż nie mówią prawdy o moim działaniu.
5.Krytyka w formie aluzji:"Pomysłów jest tyle,że jeśli to burza to na pewno nie mózgów."Obrona:zdemaskuj aluzję,nazwij wprost co się stało.Owszem nie wpadliśmy na zbyt wiele rozwiązań tego zadania.Poprzednio szło nam dużo lepiej,a to jest znacznie trudniejsze.
Pamiętajmy o tym,że krytyka może kogoś głęboko zranić,szczególnie gdy nasze relacje z osobą są bliskie.Bez względu a stopień relacji z drugą osobą,ocenianie czyjegoś postępowania powinno mieć jakiś konstruktywny cel,a nie służyć jedynie zaspokojeniu naszych doraźnych ambicji.Używajmy więc tego narzędzia z wielkim wyczuciem,ale też zdecydowanie i z jasnymi intencjami,dając naszemu partnerowi wskazówki co do dalszego postępowania.Skuteczna i dobra krytyka oparta jest też na empatii,czyli zrozumieniu dla słabszych stron innych ludzi i tolerancji dla faktu,że mogą popełniać błędy.